Vragenlijsten
Om het gedrag van een leerkracht in kaart te brengen is de interpersoonlijke cirkel voor de docent gecreëerd.
In deze cirkel kan op de dimensies invloed en nabijheid gekeken worden of een leerkracht als vriendelijk/onvriendelijk en streng/onzeker wordt ervaren door de leerlingen. Aan de rand van de cirkel zijn acht begrippen gezet die gebruikt kunnen worden om het gedrag van een docent te omschrijven.
Om een docent in deze cirkel te kunnen plaatsen is door Wubbels, Créton en Hooymayers (1985) de Vragenlijst Interpersoonlijk Leraarsgedrag (de VIL) gemaakt (In het Engels: Questionnaire on Teacher Interaction/QTI). In de vragenlijst worden vragen gesteld die corresponderen met één van de acht begrippen aan de rand van de interpersoonlijke cirkel. Bijvoorbeeld:
“Deze docent is geduldig ” –> Begrijpend (aan de rand van de interpersoonlijk cirkel)
“Deze docent is onteverden” –> Ontevreden (aan de rand van de interpersoonlijk cirkel)
Hoe hoger een leerkracht op één van de acht begrippen scoort, hoe meer de leerkracht dat gedrag vertoont in de klas.
De uitslag van de vragenlijst van individuele leerlingen kan je gebruiken als indicator voor hoe een leerling de relatie met de leerkracht ziet. Daarnaast kan je het gemiddelde van de uitslag van alle leerlingen uit een klas gebruiken als indicator voor het sociale klimaat in de klas en/of als indicator voor het interpersoonlijke gedrag van de leerkracht in die klas.
Er is een online service beschikbaar om de VIL digitaal af te nemen (http://uu.nl/vil).
Verder zou je als leerkracht de vragenlijst zelf in kunnen vullen om jouw zelfbeeld en/of ideaalbeeld omtrent jouw interpersoonlijk gedrag in kaart te brengen.
Inmiddels is de vragenlijst beschikbaar in veel verschillende maten en voor verschillende doeleinden. Zo is er een aparte vragenlijst om interpersoonlijke relaties in het basisonderwijs te meten, is er een voor één-op-één begeleiding, een voor het hoger onderwijs en zo voort. Daarnaast is de vragenlijst ook in meerdere talen beschikbaar en aangepast voor de cultuur. Zo is er sinds kort een Chinese versie, maar bestaat er ook een Engelse en Australische versie. Daarnaast is de Engelse versie al in veel landen gebruikt (zie afbeelding).
Wil je meer weten over het inzetten van de vragenlijst? Bekijk dan dit fragment van de presentatie van Tim Mainhard:
Lüdtke, O., Robitzsch, A., Trautwein, U., & Kunter, M. (2009). Assessing the impact of learning environments: How to use student ratings of classroom or school characteristics in multilevel modeling. Contemporary Educational Psychology, 34(2), 120-131.
van Tartwijk, J.W.F.; Brekelmans, M.; den Brok, P.J.; Mainhard, M.T. (2014) van Tartwijk, J.W.F., Brekelmans, M., den Brok, P.J., Mainhard, M.T. (eds.), Theorie en praktijk van leren en de leraar : Liber Theo Wubbels 2014 websiteversie, pp. 7 – 10
Wubbels, T. (1985). Discipline Problems of Beginning Teachers, Interactional Teacher Behaviour Mapped Out.