Het leerproces van leerlingen en studenten vindt nog vaak passief plaats, dat wil zeggen dat leerlingen informatie verkrijgen door te luisteren naar de leerkracht. Toch wordt actief leren ook steeds vaker ingezet door leerkrachten. Actief leren is dat leerlingen deelnemen aan betekenisvolle leeractiviteiten in de klas, die de leerling aan het denken doet zetten over wat ze aan het doen zijn. Uit de literatuur blijkt dat leerlingen meer onthouden als ze actief aan het leren zijn.

Uit het onderzoek van Brekelmans e.a. (2000) blijkt dat er grote verschillen zijn tussen de inzet van actief leren onder leerkrachten en dat dit samenhangt met de vorm van de  interpersoonlijke relatie tussen de leerkracht en de klas. Leerkrachten die bijvoorbeeld erg vriendelijk en redelijk gezaghebbend zijn zetten het vaakst activiteiten in die de leerlingen actief laat leren. Leerkrachten die agressief overkomen en weinig gezag hebben, zetten het minst vaak activiteiten in die leerlingen tot actief leren aanzetten.

Voor de praktijk is waarschijnlijk een sociaal klimaat waarin de leerkracht erg vriendelijk en redelijk gezaghebbend is, het beste voor alle leerprocessen in de klas. Toch zal niet iedere leerkracht zijn/haar sociale klimaat in de klas op dat niveau krijgen. Immers verandert het sociale klimaat gedurende een schooljaar maar weinig. Om toch actief leren te initiëren in de klas zal de leerkracht stap voor stap een aantal activiteiten moeten introduceren. De leerkracht zal deze activiteiten volgens een duidelijke structuur moeten aanbieden, zodat de leerlingen precies weten hoe lang zij de tijd hebben om te werken en waaraan zij moeten werken. De leerkracht zal voldoende tijd moeten bieden aan de leerlingen om met de activiteiten aan de slag te gaan. Bovendien moet de leerkracht niet te snel of te vaak de leerlingen weer klassikaal aanspreken waardoor het werkproces van de leerlingen onderbroken wordt, maar zal hij/zij strategisch momenten moeten kiezen om klassikaal een vervolgstap uit te leggen of af te ronden.