Interpersoonlijke Relaties in het Onderwijs

Tijdens het schooljaar

Als we praten over de relatie tussen de leerkracht en de leerlingen gedurende het schooljaar spreken we ook wel over het sociale klimaat in de klas. De voorkeur van zowel leerkrachten als leerlingen voor het sociaal klimaat is dat de interacties die plaatsvinden in de klas een relatief hoge mate van nabijheid hebben, en waarin de leerkracht relatief veel invloed heeft.

Het sociale klimaat in een klas verandert over het algemeen niet veel gedurende een schooljaar. Als het sociale klimaat al verandert, zakt het gedurende het jaar vaak licht doordat de leerkracht iets minder invloed en iets minder nabijheid toont. Daarom is een goede start van het schooljaar erg belangrijk. Zelfs de eerste dag en week kunnen al veel bepalen voor het sociaal klimaat voor de rest van het schooljaar. Leerlingen hebben namelijk maar heel weinig tijd nodig om zich een beeld van de leerkracht te vormen. Middelbare scholieren kunnen zelfs na een kort videofragment al een beeld vormen van een nieuwe leerkracht dat erg vergelijkbaar is met wat leerlingen vinden die al een jaar les hebben gehad van deze leerkracht.

Deze bevindingen betekenen voor de praktijk dat leerkrachten zich zoveel mogelijk moeten inzetten op het bouwen van positieve relaties in de klas tijdens de start van het schooljaar. Voor scholen kan dit betekenen dat zij trainingen om de kwaliteit van de leerkracht-leerling relaties te verbeteren wellicht beter vóór het begin van het nieuwe schooljaar kunnen inzetten in plaats van tijdens het schooljaar. Ook zou de inzet van een lerarenopleider in de klas als toeziend oog op de groepsleerkracht aan de start van een nieuw schooljaar nuttig kunnen zijn.

Mainhard, T. (2009). Time consistency in teacher-class relationships. Unpublished doctoral dissertation). Utrecht University, Utrecht, The Netherlands.